Nỗi lo về cú sốc giá dầu

Phó Thủ tướng Iraq Fuad Hussein cảnh báo về kịch bản giá dầu tăng lên mức 200-300 USD/thùng nếu tình hình Trung Đông thêm căng thẳng.

Israel ngày 15-6 đã tiến hành không kích trên khắp lãnh thổ Iran trong ngày thứ 3 liên tiếp và đe dọa sử dụng lực lượng mạnh hơn nữa. Trong khi đó, một số tên lửa của Iran đã vượt qua hệ thống phòng không của Israel và đánh trúng các tòa nhà ở trung tâm nước này.

Giao tranh đã gây thiệt hại nặng cho cả hai bên. Đến nay, ít nhất 138 người đã thiệt mạng ở Iran và ít nhất 13 người thiệt mạng, hơn 300 người bị thương ở Israel.

Bộ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araghchi cùng ngày 15-6 cho biết nếu Israel chấm dứt tấn công, Tehran cũng sẽ ngừng đáp trả. Trong khi đó, quân đội Israel đã đăng thông điệp trên mạng xã hội, cảnh báo người dân Iran nên sơ tán khỏi các nhà máy sản xuất vũ khí, cho thấy chiến dịch có thể còn mở rộng hơn nữa. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cũng tuyên bố các cuộc tấn công của nước này cho đến giờ “chưa là gì” so với những gì Iran sẽ phải hứng chịu trong những ngày tới.

Cuộc tấn công của Israel nhằm vào các cơ sở hạt nhân và tên lửa đạn đạo của Iran hôm 13-6 đã gây ra tác động kinh tế tức thì. Giá dầu đã tăng vọt; các nhà đầu tư rút khỏi thị trường chứng khoán để chuyển sang các tài sản an toàn như trái phiếu chính phủ và vàng.

Nếu xung đột Israel – Iran tiếp tục leo thang, tình hình Trung Đông thêm căng thẳng và có thể đẩy giá dầu lên mức 200 – 300 USD/thùng, đe dọa khiến lạm phát tăng ở các nước châu Âu. Đó là cảnh báo được Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Iraq Fuad Hussein đưa ra trong cuộc điện đàm với Bộ trưởng Ngoại giao Đức Johann Wadephul hôm 14-6.

Giới phân tích còn lo ngại một cuộc chiến toàn diện giữa Israel với Iran đe dọa làm gián đoạn các thị trường năng lượng và tuyến đường thương mại trong khu vực, kéo theo những tác động lan tỏa trên toàn cầu. Trung Đông là khu vực sản xuất dầu mỏ quan trọng của thế giới. Iran là nhà sản xuất dầu lớn thứ ba tại khu vực này, sau Ả Rập Saudi và Iraq. Một số chuyên gia cảnh báo trong kịch bản tồi tệ nhất, cuộc xung đột có thể lan rộng sang các nhà sản xuất dầu khí chủ chốt khác trong khu vực, cũng như ảnh hưởng đến hoạt động vận tải biển.

Mọi chú ý đang dồn vào eo biển Hormuz – một tuyến đường biển hẹp nằm giữa Iran, Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất và Oman. Nếu eo biển này bị đóng lại, như Iran từng nhiều lần đe dọa, các tàu chở dầu sẽ bị mắc kẹt và giá dầu có thể tăng vọt hơn nữa. Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA), khoảng 20% lượng dầu được tiêu thụ trên toàn thế giới (tương đương 18-19 triệu thùng/ngày) đi qua eo biển này.

Giá dầu ảnh hưởng trực tiếp đến giá mà người dân phải trả cho nhiều mặt hàng thiết yếu, từ nhiên liệu đến thực phẩm. Theo Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), ở các nền kinh tế phát triển, lạm phát sẽ tăng khoảng 0,4 điểm phần trăm mỗi khi giá dầu tăng 10%.

Giao tranh Israel – Iran diễn ra trong bối cảnh nguy cơ hàng nhập khẩu vào Mỹ bị đánh thuế cao đã làm gián đoạn thương mại toàn cầu và khiến giới đầu tư lo ngại. Một cuộc xung đột kéo dài có thể làm trầm trọng thêm những áp lực này. Chưa hết, một cuộc chiến đa mặt trận, với sự tham gia của các lực lượng do Iran hậu thuẫn, như phong trào Hezbollah ở Lebanon hoặc lực lượng Houthi ở Yemen, có thể làm tê liệt hoạt động vận tải biển và du lịch.

Trong một diễn biến gây thêm lo ngại, lực lượng Houthi ngày 15-6 cho biết đã tấn công TP Jaffa – Israel bằng một số tên lửa đạn đạo. Động thái này đánh dấu lần đầu tiên một đồng minh của Iran trực tiếp tham gia cuộc xung đột với Israel.